Sayfalar

HAYATA DAİR SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ, PSİKOLOJİ KONULARI

2 Şubat 2013 Cumartesi

EMPATİ ÜZERİNE


EMPATİ
Bu, hislerini döken birisinin ruhuna dokunduğun zamandır…

“Empati” kelimesini ve anlamını duymuşsunuzdur. Özellikle halk arasında en çok bilinen tanımı şudur: “Kendini karşısındakinin yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışma”. Bir Kızılderili atasözü de der ki: “Bir insanı anlamak istiyorsan, onun potinleri içine gir ve dolaş” bu da empatiyi açıklayan güzel bir cümledir.
 Empati kavramının tanımına bir de Carl Rogers, Freud ve Alfred Adler'in düşüncelerine göre bakalım; Rogers’a göre Empatik anlayış, danışanın düşünce ve duygularını, farklılıklarını, karışıklıklarını, söylediklerinden yola çıkarak ona yeniden ifade etmektir. Adler’e göre “başkasının gözü ile görmek, başkasının kulağı ile duymak ve başkasının kalbi ile hissetmektir. Freud’a göre ise bizim sahip olduğumuz dışında ruhsal yaşamın varlığını bilmek empati yoluyla olur. (Symptoms and Anxiety, 1926)
         Günlük yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası olan iletişimde elbette ki empatinin yeri çok büyüktür. Empati kurmayı öğrenebilirsek karşımızdaki insanı etkili bir şekilde dinlediğimizi hissettiririz, onun kendini açmasını sağlarız, iletişim becerimiz gelişir ve insan ilişkilerimiz anlamlı bir biçimde güzelleşir. Peki, ama ne demek bu kendini karşısındakinin yerine koyma, başkasının potinlerinin içine girip dolaşma? Nasıl yapacağız bunu? Gelin bunu örnek diyaloglarla açıklamaya çalışalım. Vereceğim bir cümleyi empatik olan ve empatik olmayan tepkilerle örnekleyelim.

Ömer: “Derya ile Ahmet küsünce bende ne yapacağımı şaşırdım. Derya ile görüşsem Ahmet tavır yapıyor, Ahmet ile görüşsem Derya.”

Mehmet: “Aman boş ver, takma kafana” (Empatik olmayan, karşıdakinin duygu ve düşüncelerini anlamayan, öğüt verici tepki)

Kenan: “İki arada bir derede kalmışsın” (Empatik olan, karşıdakinin duygusunu anladığını gösteren bir tepki)

Zeynep: “Kabahat bende kadıncağızın kardeşiyle bir sürü sorunu vardı ama ben oralı bile olmadım”

Sevgi: “Güzin abla gibi herkesle ilgilenmek zorunda mısın?” (Empatik olmayan, eleştirel bir tepki)

Leyla: “Arkadaşınla ilgilenmediğin için kendini suçlu hissediyorsun. O aralar çok yoğundun, konuşursan arkadaşın seni anlayışla karşılayabilir” (Empatik olan, karşıdakinin duygu ve düşüncelerini yansıtan bir tepki)

Çocuk: “Of ya yine tartıştık. Allah kahretsin! Bıktım bu çocuktan ya nefret ediyorum!”

Anne: “Zaten işim başımdan aşkın birde seni çekemem. Git odanda bağır!” (Empatik olmayan, azarlayıcı tepki)

Çocuk: “Sen ne zaman beni dinledin ki!” (Empatik olmayan, suçlayıcı tepki)

Çocuk: “Of ya yine tartıştık. Allah kahretsin! Bıktım bu çocuktan ya nefret ediyorum!”

Anne: “Anlaşılan arkadaşına çok sinirlenmişsin. İstersen bu konuyu bulaşıkları bitirdikten sonra konuşalım. Hem senin öfken biraz geçer hem de o zaman seni daha iyi dinlerim ne dersin? ” (Empatik olan, çözüm getirici tepki)

Çocuk: “Tamam anne işini bitirdikten sonra konuşalım.” (Olumlu sonuç)

Yukarıdaki diyaloglarda görüldüğü gibi bizler empatik tepki verdiğimizde, karşımızdaki onu anladığımızı hissedecektir. Ancak bunun yerine yargılayıcı, eleştirel tepkiler verdiğimizde de, ya karşımızdaki iletişimi devam ettirmeyecek, ya da savunucu, suçlayıcı tepkiler verecektir.
         Empatik olmayan cümlelerden bazıları ve belki de en çok kullanılanları “boş ver, takma kafana, anlıyorum” kelimeleridir. Karşımızdaki insan bir şeyler anlattığında ona boşver ya da takma kafana demekle işi geçiştirmiş gibi oluyoruz. Ama karşımızdakinin bizden duymak istediği onu anladığımızı gösteren tepkilerdir. Bir diğeri de “anlıyorum” kelimesidir. Diyelim ki sıkıntınızı anlattınız, karşınızdaki insan size “anlıyorum” dedi ve başka bir şey söylemedi. Bu durumda insanın şöyle diyesi gelmez mi: “İyide kardeşim, anlıyorum diyorsun da, neyi anladın?” bu yüzden iletişimde bu tarz kelimeleri kullanmak yerine empati kurarak onun duygu ve düşüncelerini yansıtmamız en etkili yoldur. Sevgiyle kalın…


6 yorum:

  1. Karşı cinsle ilgili empati kurma mantıklı mı?

    YanıtlaSil
  2. Herkese karsi empati kurmali insan. Cunku once anlamali. Cinsiyet ayirimi yapmiyoruz

    YanıtlaSil
  3. çoğu zaman dinlemeden ahkam kesiyoruz.

    YanıtlaSil
  4. yanlış olduğunu bildiğimiz halde

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İletişim çatışmaları çıkıyor bu yüzden

      Sil
  5. İki bebek
    İki bebek pusetlerinde battaniyelerinin altında oturuyorlardı. Biri ötekine sordu:” sen erkek bebek misin, kız bebek mi?”
    Öteki ellerini havaya kaldırdı ve bilmediğini söyledi: “bilmiyorum” dedi. “nasıl anlayız ki?”
    Bizimkisi, “ben biliyoyum akıllım bak…”dedi ve ötekinin battaniyesinin altına kafasını sokuverdi. 23 saniye sonra kafasını dışarı çıkardı ve gülümseyerek kararını açıkladı:
    “sen kız bebeksin, ben de eykek bebeğim…”
    Öteki bebek bu duruma çok şaşırdı:”ama neyden anladın?” diye sordu.
    Bizimkisi bu soruya da yanıt verdi: “çok kolay akıllım” dedi, “senin patiklerin pembe, benimkiler mavi…”

    Yanıtla

    YanıtlaSil